Zie je een conflict als iets negatiefs ? Heb je een hekel aan de spanning, het ongemak of vrees je dat dit gaat uitmonden op ruzie ? Het is vaak verleidelijk om het gesprek uit de weg te gaan. Maar op lange termijn betaal je een hoge prijs hiervoor. Je grenzen worden steeds minder duidelijk, voor jezelf en voor de ander. Je stapelt frustraties op en je relaties worden steeds oppervlakkiger.
In deze blog geef ik je enkele praktische tips om op een respectvolle manier te zeggen wat je voelt en wat je nodig hebt. Een conflict wordt daardoor geen strijd, maar een kans om elkaar beter te begrijpen.
De gevolgen van structureel conflicten vermijden voor jezelf en je relaties
Wanneer je steeds je eigen grenzen negeert, stapelt de frustratie zich op. Dat kost enorm veel energie. Je laat dingen toe “voor de lieve vrede”, maar daardoor kom je langzaam tot een kookpunt. Het begint misschien klein. Je buurman leent spullen, maar brengt ze niet terug en jij moet ze gaan halen. Je collega komt structureel te laat op meetings of je partner zet zijn vuile bord altijd bovenop de afwasmachine in plaats van erin.
Eén keer is geen probleem. Maar als dit vaker gebeurt en je zegt er niks van, dan vul je als het ware een stempelkaart. Elk voorval is een stempel en op een dag is de kaart vol. Misschien door iets heel kleins, en dan barst de bom. Je gooit al je opgestapelde frustraties eruit. De ander vraagt zich af waar dit nu allemaal ineens vandaan komt. Als je nooit je grens aangeeft, dan is dat ook niet duidelijk voor de ander.
Misschien heb je heel veel plaats op je stempelkaart en ontploft je nooit, maar dan gebeurt iets anders. Je relaties worden steeds oppervlakkiger. Zonder een open en eerlijke communicatie creëer je afstand. En dat terwijl je juist nood hebt aan verbinding. Dat is namelijk de reden dat je je grens niet aangeeft. Je wil iedereen te vriend houden en niemand voor het hoofd stoten.
Waarom vermijd je conflicten ?
De oorzaak ligt dikwijls in eerder ervaringen. Misschien leerde je als kind dat “ruzie maken” “not done” was, of dat harmonie bewaren belangrijker was dan je mening geven.
Of Je hebt slechte ervaringen met conflicten die uit de hand liepen. Je brein geeft al bij het eerste signaal van conflict de boodschap : Run ! Vlucht !
Of misschien ben je bang voor afwijzing van de ander of denk je dat je pas waardevol bent als iedereen je graag mag en ben je daarom altijd zo meegaand. Dit zijn opgebouwde gedragspatronen die dikwijls doorwerken in al je relaties : thuis, op het werk, met vrienden, kennissen,…
Hoe kan je dit omkeren ?
Een conflict bespreken hoeft niet te ontaarden in een ruzie. Doe je het respectvol, dan geeft dit een kans om elkaar beter te begrijpen en samen tot een oplossing te komen, die voor alle partijen gewoon beter werkt.
Een praktische hulpmiddel hierbij is de DESC – methode.
Describe : beschrijf het gedrag wat je ziet of de situatie (zonder oordeel, zonder verwijten), gewoon de zuivere feiten. Probeer woorden zoals “altijd, nooit, alweer,…” te vermijden.
Dus niet : Jij zet je vuile bord nooit in de afwasmachine.
Maar wel : Daarstraks stond je vuile bord bovenop de afwasmachine.
Express : Vertel hoe je je daarbij voelt. Geen veralgemeningen om je gevoel af te zwakken, gewoon wat jij op dat moment voelt.
Dus niet : Het hoort niet dat je je vuile borden niet in de afwasmachine zet, ik ben niet je meid.
Maar wel :. Ik vind het niet fijn en hygiënisch dat de keuken niet aan de kant is en vol met vuile spullen staat en dan zet ik het zelf in de afwasmachine en voelt het alsof ik al het werk moet doen.
Specify : Geef duidelijk aan wat je wil. Maak het concreet en praktisch of geef de ander de kans om een voorstel te doen wat bij hem/haar past
Dus niet : ik wil dat daar verandering in komt en dat je altijd je vuile bord zelf in de afwasmachine zet
Maar wel : Wat zie jij als oplossing ? Op dat moment is er ruimte voor het perspectief van de ander en kunnen jullie tot een oplossing komen die voor beide werkt. Misschien krijg je dan een antwoord zoals : ik zet het vuile bord in de afwasmachine, behalve wanneer het volstaat met propere vaat en ik geen tijd heb om alles uit te laden op dat moment. Dan doe ik dat later als er wel ruimte is.
Consequences : Vertel wat het oplevert voor jezelf. zoals bijvoorbeeld : Een mooie opgeruimde keuken maakt me rustiger.
Praktische tips om te oefenen
Maak een lijstje van concrete voorbeelden waarin je recent in je werk of je priveleven iets hebt ingeslikt of uitgesteld. Selecteer vooral die gebeurtenissen die je een lastig gevoel gaven, waarbij je je eigen grenzen hebt verloochend.
Begin met een kleine oefening in een veilige omgeving. Noteer jouw DESC-situatie op papier, zodat je er zeker van bent dat het zonder oordeel is en vertrekt vanuit je eigen gevoel.
Kies een rustig moment uit om de feedback te geven. Zorg ervoor dat je allebei de tijd hebt om dit eventueel te bespreken en dat de fysieke ruimte ervoor geschikt is. Misschien wil je de feedback aan een collega liever face to face geven, dan in een ruimte vol collega’s.
Kanttekening
Het gaat hier over structureel conflicten vermijden, niet over het benoemen van élke kleine irritatie. Tolerantie is belangrijk, maar niet ten koste van jezelf..
Boekentip : Rob Rosenberg over Geweldloze communicatie – een klassieker over constructief en verbindend communiceren.